صنایع غذایی
سیترات سدیم
یک ترکیب شیمیائی که نمک سدیم اسیدسیتریک محسوب میشود. این نمک بافری است که فلزات را جذب میکند و در اشکال بیآب و آبدار یافت میشود. شکل متبلور این نمک از تبلور محلول آبکی آن به دست میآید. شکل بیآب این نمک به میزان ۵۷ گرم و شکل دوآبهٔ آن به میزان ۶۵ گرم در هر ۱۰۰ میلیلیتر آب ۲۵ درجه سانتیگراد قابلحل است. از این نمک به عنوان بافر در تولید نوشابههای گازدار (کربناته) ، به عنوان ناظم اسیدیته در مرباها ، به عنوان پفکننده در خامه و به عنوان امولسیون کننده در پنیرهای فرآیند شده استفاده میشود.
منتول
منتول در فراورده های دارویی به عنوان ضد التهاب،ضد درد،کاهش خارش و تورم دهان و دندان،کاهش التهاب گلو ، ضد نفخ و….کاربرد دارد
گزانتان گام
کاربردها: سوسپانسیون ساز – منعقدکننده – استابیلایزر (پایدارکننده – ویسکوزیفایر (غلظت دهنده)
کاربرد زانتان گام:
زانتان گام به عنوان یک عامل افزاینده رئولوژی در صنایع غذایی و در محصولات آرایشی کاربرد گستردهای دارد. علاوه بر این زانتان گام در عملیات حفاری نفت و گاز طبیعی به عنوان افزاینده رئولوژی سیال حفاری مصرف زیادی دارد.صمغ زانتان در دیگر موارد همچون :
مواد غذایی و نوشیدنی،در انواع سس ها،در جایگزین سفیده تخم مرغ،سوپ فوری،کاهش چربی، مارگارین،بستنی ، آب میوه ونان فاقد گلوتن مصارف بسیار دارد
سدیم گلوکونات
سدیم گلوکونات ، نمک گلوکونات اسید است این ماده بطور وسیع در صنایع رنگرزی ، چاپ ، صنایع غذایی و تصفیه آب مورد استفاده قرار میگیرد. این ماده همچنین بعنوان کلات کننده و بعنوان تمیز کننده سطح استیل مورد استفاده قرار میگیرد.
سدیم استات
سدیم استات خشک و آبدار
کاربرد :
1. در صنعت نساجی برای خنثی سازی ضایعات
2. در تولید لاستیک مصنوعی ، برای جلوگیری از حرارت زیاد از سدیم استات استفاده می شود.
3. در تولید لباس های پنبه ای ( کتان) سدیم استات برای جلوگیری از تجمع الکتریسیته ساکن به کار می رود.
4. این نمک در عکاسی و رنگ نیز کاربرد دارد.
5. در پوشش و درزگیری بتن برای جلوگیری از صدمه خوردن در برابر آب مورد استفاده قرار می گیرد.
6. در خوراکی ها برای طعم دهی به کار می رود که مشهورترین استفاده آن در مزه ی چیپس سرکه نمکی است.
دکستروز
دکستروز یک ماده ی قندی حاصل از ذرت است که به صورت صنعتی از اثر حرارت و اسید یا آنزیم ها بر نشاسته و هیدرولیز کامل آن به وجود می آید
انواع دکسترز صنعتی:
دکستروز آبدار که حاوی 9% آب کریستالیزه است و بیشترین کاربرد را دارد .
دکستروز بی آب که حاوی حدود 0.5% آب کریستالیزه است .
مالتو دکسترین
کاربرد مالتودکسترين در صنايع غذايي :
محصولات نانوايي: اين محصولات شامل کيک هاي مرطوب ، شکر اندودها و پرکننده ها مي باشد. افزودن مالتودکسترين به اين محصولات باعث حفظ رطوبت ، کنترل انتشار ، به تاخير انداختن بياتي نان ، حجم دهنده و کاهش حالت چسبناکي در مقايسه با نشاسته مي شود.
غذاي کودک: افزودن مالتودکسترين به غذاي کودک باعث افزايش ماده خشک ( حدود 55 درصد ) شده و به اين نوع غذاها حجم مي دهد همچنين جايگزين لاکتوز اين محصولات مي شود. فوايد استفاده از مالتودکسترين و افزودن آن به غذاي کودک به شرح زير مي باشد:
شيريني کم و طعم ملايم،باقيمانده کم،هضم آسان،ويسکوزيته پايين واسمولاليته پايين
اسنک ها : اضافه کردن مالتودکسترين به اسنک ها باعث به وجود آمدن موارد زير مي شود :
بافت کرانچي،فيبر بالا،چربي کمتر،مخفي نکردن طعم،افزايش زمان جوشيدن و قابليت رقابت با شکر
آب نبات ها: از خواص افزودن مالتودکسترين در صنعت آبنبات سازي موارد زير را مي توان نام برد:
تردي بافت،کاهش ويسکوزيته،تشکيل سريع تر ژل،ايجاد شفافيت،تشکيل فيلم هاي شفاف و اشتهاآور براي روکش آبنبات و قابليت رقابت با سيستم هاي شکردار.
غذاهاي کنسروي: مالتودکسترين در غذاهاي کنسروي نيز کاربرد دارد که مزاياي استفاده از آن به شرح زير است :
افزايش ويسکوزيته ،افزايش احساس دهاني،خاصيت پايدارکنندگي،حجم دهنده و جلوگيري از splash ( ايجاد لکه ).
محصولات پوشش دهنده سالاد: فوايد استفاده از مالتودکسترين در اين نوع پوشش ها شامل موارد زير است :
ايجاد کننده ويسکوزيته،جايگزين نسبي براي چربي،مشارکت در ايجاد بافت صاف و طعم ملايم با حداقل شيريني.
نوشيدني ها: در نوشيدني ها مالتودکسترين باعث ايجاد موارد زير مي شود :
افزايش ميزان انتشار اجزاء نوشيدني مانند صمغ ها و کاکائوها،ايجاد احساس دهاني،شفاف کردن نوشيدني و عدم پوشاندن طعم ها و مشارکت در پايداري محصول.
مخلوط هاي خشک: به دلايلي که در زير آمده است از مالتودکسترين در مخلوط هاي خشک استفاده مي شود :
قدرت تعيين اندازه ذرات ،جذب کم رطوبت ،ايجاد محلول هاي شفاف ،افزايش قابليت انتشارو بهبود دانسيته حجمي.
سوربات پتاسيم / اسید اسکوربیک
سوربات ها براي جلوگيري از رشد كپكها و مخمرها در مواد غذايي استفاده ميشود. در حقيقت يك نوع ضد كپك ميباشد و مانع از فساد و خرابي محصول كيك ناشي از فعاليت كپكها ميگردد كه به ميزان مجاز در حد استاندارد به محصول اضافه مي شود.
به طور طبیعی در برخی توتها وجود دارد. سوربات پتاسیم نمکی بی رنگ است که بسیار محلول در آب است. در صنایع غذایی به عنوان یک نگهدارنده کاربرد دارد و جهت جلوگیری از کپک قارچی و تخمیر شدن در پنیر، ماست، فرآورده های گوشتی و فرآوردههای آردی مانند کیک و کلوچه به کار میرود. همچنین در نوشابه ها نیز استفاده میشود. کاربرد اصلی آن در صنایع غذایی جهت افزایش عمر مفید محصول است.
لسیتین
لسیتین یک لغت یونانی و به معنای زرده تخم مرغ است و علت نامگذاری آن، وجود میزان فراوان لسیتین در زرده تخم مرغ و همچنین کشف این ماده برای اولین بار در زرده تخم مرغ بوده است.امروزه لسیتین یک افزودنی ارزشمند در فراوري و تولید خوراك در صنایع بوده و تعداد کاربردهاي آن در صنایع غذایی بسیار زیاد می باشد
لسيتين مايع خوراكي : لسيتين خوراكي مخلوط پيچيده اي از استرفسفاتيديلهاي نامحلول در استن فسفاتيدها است كه عمدتأ حاوي فسفاتيديل كولين , فسفاتيديل اتانول آمين , فسفاتيديل سرين , و فسفاتيديل اينوزيتول در تركيب با مقادير متفاوتي از تري گليسريدها , اسيدهاي چرب و كربوهيدراتها است كه از دانه هاي روغني خوراكي خصوصأ سويا و منابع حيواني مانند زرده تخم مرغ به دست ميآيد و از خميري تا مايع غليظ عسلي ميباشد .لسیتین به دوشکل مایع و جامد وجود دارد. شکل مایع آن در شکلات ، کیک و بیسکویت و مارگارین کاربرد دارد. شکل گرانولی لسیتین کاربرد مکمل غذایی دارد و شکل لسیتین پودری با محصولات پودری دیگر مثل بهبود دهند ه های نان ترکیب میشود و قابل پخش در آب هستند.لسیتین در گستره وسیعی از فرآوري غذا و کاربردهاي صنعتی قابل استفاده و مفید می باشد. به عنوان یک امولسیفایر غذا، لسیتین در کارخانه تولید مارگارین ، مواد غذایی گیاهی و لبنیاتی که جایگزین شیر فرموله نوزادان بوده استفاده می شود. لسیتین یک جزء فعال در بسیاري از عوامل رها کننده داراي گرید غذایی مانند روغن ماهی تابه ، روغن فر کیک پزي و پوشش از طریق پخش در هوا می باشد.لسیتین همچنین در محصولات شکلات و ترکیبات پوشش آن جهت مناسب نمودن ویسکوزیته آن استقاده می گردد. در پخت نان ، لسیتین در بهبود خمیر، حجم، همگن شدن و ماندگاري آن موثر است.
آسه سولفام
اين شيرين كننده همزمان با آسپارتام كشف شده است.و با توجه به ويژگي خاصي كه دارد. مورد مصرف صنايع غذايي است. اين ماده داراي قدرت شيريني 170 برابر شكر مي باشد.مزيت اين شيريني كننده كه براي توليدكنندگان مواد غذائي مهم است. امروزه بسياري از مايعات شيرين توسط تركيب سولفام پتاسيم و آسپارتام بدست مي آيد تا عمر و ثبات بيشتري به شيريني محصول دهد . اگر اين دوماده با هم مخلوط شوند. تاريخ مصرف محصول نيز از نظر زماني بالا می رود .
به روايتي ديگرسومین قند مصنوعی که در سال 1967 کشف شد آسه سولفام پتاسیم بود. مصرف آن در سال 1992 در آدامس و خشکبار و در سال 1998 در مایعات توسط FDA تایید شد. آسه سولفام ماده بی ضرری بوده و در حرارت بالا تخریب نمی شود.
آسپارتام
آسپارتام يك جايگزين قند كمكالري است. اين ماده تركيبي از ۲ آمينواسيد اسيد اسپارتيك و فنيلآلانين است. آسپارتام ۲۲۰ مرتبه شيرينتر از قند است و بعد از مصرف مزه آن در دهان نميماند. اين ماده با برندهاي Equal و Nutrasweet نيز شناخته ميشود.
اسپارتام ASPARTAM
شيرين كننده مصنوعي آسپارتام از محصولات جديدي است كه بتازگي وارد بازارهاي جهاني شده است. اين ماده داراي تركيب شيميايي بصورت پودر بارنگ سفيد مي باشد. و قدرت شيريني آن بصورت خالص 180 برابر شكر معمولي است.اسپارتام بيشتر در صنايع آبميوه سازي _ شربت سازي. و نوشابه سازي استفاده مي گردد. اين شيرين كننده در جد مصرف عادي براي افراد ديابتي مجاز مي باشد و ميزان مصرف آن در حد متعادل مجاز مي باشد.امروزه با استفاده از اين شيرين كننده . بيماران ديابتي و رژيمي مي توانند بدون بالا رفتن قند خونشان . از چند بطري 5/1 ليتري نوشابه روزانه استفاده كنند.
تنها مشكل آسپارتام عمر كوتاه آن پس از تركيب آن مي باشد كه در اثر تركيب با آب. پس از 3ماه تجزيه شده و شيريني اش را از دست مي دهد. از اين روست كه نوشابه هاي دايت و رژيمي كه با اين قند تهيه مي گردند . داراي تاريخ مصرف كوهتاتري ميباشد .
آسپارتام به روايتي ديگر
دومین قند مصنوعی بود که در سال 1965 توسط شیمیدانی به نام جیمز شالتر کشف گردید. مصرف آسپارتام در سال 1981 توسط FDA تایید و پس از آن در سال 1996 در کلیه نوشابهها و غذاهایی مانند شربت ها، سس، سالاد و بعضی از تنقلات استفاده شد
آسپارتام 180 تا 200 برابر شیرینتر از شکر بوده و تولید آن آسان است. ولی در برابر حرارت پایدار نبوده و در اثر حرارت دیدن، خاصیت شیرینی خود را از دست میدهد
فوايد آسپارتام
موجب پوسيدگي دندانها نميشود
طعم را در دهان نگه نميدارد
شيريني بعضي طعمدهندهها را طولانيتر ميكند
اسید سیتریک Citric acid
اسید سیتریک یا جوهر لیمو در صنایع غذایی به دوشکل مونوهیدرات (آبدار ) و آنهیدروز (خشک) و بصورت پودر کریستال مورد استفاده قرار می گیرد. این اسید یکی از پرکاربرد ترین محصولات در صنایع غذایی است.اسید سیتریک در صنایع نوشابه ، آبمیوه ، آرایشی و بهداشتی و داروئی … استفاده میگردد اسید سیتریک علاوه بر طعم دهندگی باعث تنظیم PH نیز میشود .
کاربرد اسید سیتریک در نوشابه سازی و نوشیدنیها
ايجاد طعم ترش و مطبوع
براي بازدارندگي فعاليت ميكروبي
تنظيم اسيديته
متا بی سولفیت سدیم
کاربرد متا بی سولفیت سدیم
کاربرد متا بی سولفیت سدیم بعنوان یک احیا کننده نگهدارنده مواد غذایی و سفید کننده در صنایع مختلف جهت مواردی از قبیل ذیل استفاده میگردد:
در صنایع غذایی بعنوان نگهدارنده و جلوگیری کننده از فساد مواد غذایی بخصوص در میگوِ، آب میوه
سرکه و آبلیمو ، غذاهای دریایی ،میوه جات خشک و غیره
در صنایع عکاسی در محلول ظهور جهت اسیدی کردن محلول ثبوت
در صنایع چرمسازی جهت آهک زدایی پوست
در صنایع آبکاری جهت تصفیه فاضلاب حاوی یون کروم شش ظرفیتی و جهت جدا کردن کلر اضافی بعد از ازبین رفتن یون سیانید
در صنایع کاغذ سازی جهت سفید گری
در صنایع شیمیایی بعنوان احیا کننده جهت خالص سازی و جداسازی آلدییدها و کتونها و برای تولید سولفوکسیناتها “ماده پایه شامپو بچه”و جهت تولید بعضی رنگهای آلی
در صنایع نساجی بعنوان تمیز و سفید کننده پشم و دیگر الیاف طبیعی ،جهت تولید رنگهای خمره ای
بعنوان حذف کننده کلر بعد از سفیدگری نایلون و بعنوان فعال کننده در پلیمریزاسیون اکریلو نیتریل
در صنایع دارویی حهت تولید استامینوفن و به مقدار کم به بعضی از داروها اضافه میشود
در صنعت ساختمان جهت تولید روان کننده بتون و غیره
در صنعت تصفیه آب جهت کلر زدایی آب قبل از ورود آب به سیستم اسمز معکوس.
کربوکسی متیل سلولز
ویژگیهای کاربردیC.M.C
علاوه بر غلظت بخشی، چسبندگی و ایجاد استحکام، عامل انتشار، عامل نگهدارنده آب،حفظ حالت کلوییدی، تثبیت کننده، عامل تعلیقساز، امولسیونساز و عامل تشکیل لایه است. به دلیل ویژگیهای متنوع، C.M.C در طیف گستردهای استفاده میشود.
این ماده به سرعت در آب سرد و گرم حل میشود و اساساً در مواردی که کنترل ویسکوزیته هدف باشد از این ماده استفاده میگردد زیرا C.M.C حتی در حضور یون کلسیم نیز ژل تشکیل نمیدهد. اینکه این ماده عامل کنترل ویسکوزیته است باعث شده تا از آن به عنوان غلظتدهنده ،تثبیتکننده، امولسیونساز (مانند پروتئین شیر) و عامل تعلیق ساز بهره جست.
سدیم بنزوات
سدیم بنزوات یک مادهی نگهدارندهی غذایی است و در محیط اسیدی از فعالیت باکتریها و قارچها جلوگیری میکند. این ماده بیش از همه در غذاهای اسیدی مثل چاشنیهای سالاد (سرکه)، نوشابههای گازدار (اسید کربنیک)، مرباها و آبمیوهها (اسید سیتریک)، ترشیجات (سرکه)، و سسها استفاده میشود. همچنین در مواد دیگر مانند برخی داروها و شامپوها نیز به کار میرود. سدیم بنزوات را بر روی محصول با همین نام یا E۲۱۱ مشخص میکنند.
سدیم بنزوآت با فرمول بسته C6H5COONa نمک سدیم از بنزوئیک اسید است که پودر کریستالی سفید رنگ با بوی مشخص و مزه شیرین است.
جوش شیرین یا سدیم بی کربنات
در واقع نمک سدیم در ترکیب با اسید کربنیک است که خاصیت قلیایی دارد.. این ترکیب، بیبو و به صورت پودر سفید یا کریستال است.
کاربرد بی کربنات سدیم
بیشترین استفاده از بیکربنات سدیم در تولید انواع بکینگ پودر است.
مصرف جوش شيرين در فرآورده هاي غلات بويژه كيك، نان و بيسكويت براي بهبود حجم، تردي بافت، بهبود رنگ و قابليت كشش گلوتن خمير براي شكل دهي به آن رایج بوده است.
مصرف بی کربنات سدیم به تنهایی توصیه نمی شود چون به دلیل قليايي كردن محيط میزان جذب ويتامينهاي گروه B، املاح آهن، كلسيم، منيزيم، روي و غيره را مختل می کند. اما در صنعت نان برای تولید پودرهای نانوایی از ترکیب بيكربنات سديم و نوعي اسيد ضعيف بهره می برند كه این ماده در محيط مايع و در اثر بالا رفتن دما ايجاد گاز كربنيك مي كنند و اين گاز موجب افزايش حجم و اسفنجي شدن و تخلخل بافت نان ، بيسكويت، كيك و فرآورده هاي مشابه مي شود.
گلیسیرین
گلیسیرین یک الکل سه عاملی با فرمول C3H5(OH)3 است. گلیسیرین مایعی زلال، بیرنگ و بدون بو است. در معرض هوا به آرامی رطوبت جذب میکند. گلیسیرین به هر نسبتی در آب و اتانول حل میشود اما در حلالهای آلی مانند کلروفرم، اتر، بنزن و… حل نمیشود. بیشتر ترکیباتی که در آب یا الکل حل نمیشوند، در گلیسیرین محلول هستند
اسید فسفریک
اسیدفسفریک از جمله پرمصرف ترین مواد شیمیایی در صنعت است. به عنوان ماده افزودنی در نوشابههای گازدار کاربرد دارد و در تولید کودهای شیمیایی فسفاته، پاک کنندههای صابونی و غیر صابونی، تصفیه آب، خوراک دام و دارو سازی، مکملهای غذای دام و طیور(دی و منو کلسیم فسفات)، مواد فسفاته شویندهها، تصفیه پسابها، تولید کودهای فسفاته(مهمترین)، ضد حریق کردن برخی سطوح و عوامل بازدارنده اشتعال، ونیز جهت تمیز کردن و جرم گیری سطوح فلزی به کار میرود. فسفریک اسید خوراکی را از افزودن آب به P4O۱۰ میسازند. اسید فسفریک اسید ضعیفی است و در شرایط عادی و مدت زمان کوتاه آنقدر نمیتواند خطرساز باشد.
د
ویتامین ث
کاربرد اسید آسکوربیک در صنایع غذایی
عنوان یک مکمل در آشامیدنی ها و مواد غذایی صبحانه
به عنوان آنتی اکسیدان برای افزایش طول دوره انبارداری مواد غذایی کنسروی و منجمد به کار رود.
ز تغییر رنگ ماده غذایی در برخی فرآِیند ها یا هنگام نگهداری آن جلوگیری می کند.
کاربرد اسید آسکوربیک در روغن و چربیها
خاصیت آنتی اکسیدانی
اسید اسکوربیک علاوه بر کمک به توکوفرول در غیر فعال کردن رادیکال های آزاد تشکیل شده در اثر اکسیداسیون، خود نیز می تواند مستقیماً چنین کاری را انجام دهد.
از استر اسیدهای چرب اسید اسکوربیک مثل استر اسید پالمتیک برای حفاظت روغن ها استفاده می شود.
کاربرد اسید آسکوربیک در سوسیس، کالباس و گوشتهای فرایند شده
اسید آسکوربیک در سوسیس، کالباس و گوشتهای فرایند شده و همچنین در فرآورده های حاوی نیترات و نیتریت باعث تثبیت رنگ می شود و از تشکیل ماده ی سرطانزای نیتروزآمین جلوگیری می کند.
کاربرد اسید آسکوربیک در نان
اسید آسکوربیک با افزايش قدرت خمير سبب بهبودساختار خميرو حجم نهايي نان حاصل مي گردند.
با ايجاد باندهاي دي سولفيدي سبب افزايش قدرت گلوتن مي شود.
استفاده از اسيد اسكوربيك سبب افزايش حجم نان در هنگام پخت مي گردد.
به عنوان ترکیبی از بهبود دهنده های نان به کار می رود.
مقدار قابل مصرف براي اين اكسيد کننده 200-100 پي پي ام مي باشد كه براساس وزن آرد محاسبه مي گردد .
کاربرد اسید آسکوربیک در پاستیل، آب نبات و تافی
غنی سازی محصول با ویتامین C
لاکتیک اسید
اسید لاکتیک به فرمول CH3CHOHCOOH اسید آلی بی رنگی است که محلول در آب و اتانول است . این اسید حاصل عمل تخمیر لاکتوز است که در ریشه های ترش شده و فرآورده های تخمیری شیری مثل ماست ، پنیر و … به وفور وجود دارد
این اسید بطور طبیعی در بسیاری از محصولات غذایی وجود دارد. این ماده به عنوان عامل اسیدی کننده، نگهدارنده و تعدیل کننده پی اچ مورد استفاده قرار می گیرد.
کاربردها :
محصولات نانوایی
محصولات قنادی
فراورده های گوشتی- پروتئینی (سوسیس و کالباس)
فراورده های لبنی
نوشیدنی ها
ترشی ها و زیتون
سیترات پتاسیم
پتاسیم سیترات (به انگلیسی: Potassium citrate) با فرمول شیمیایی C۶H۵K۳O۷ یک ترکیب شیمیایی با شناسه پابکم ۱۳۳۴۴ است. که جرم مولی آن ۳۰۶٫۳۹۵ g/mol میباشد. شکل ظاهری این ترکیب، پودر سفید است.
سوکرالوز
سوکرالوز یک قند مصنوعی بدون ضرر و یکی از پر کاربردترین قندها …
سوکرالوز بهترین گزینه برای تولید آبمیوه های رژیمی میباشد
سوکرالوز یک شکر مصنوعی مشتق شده از شکر است که هر کیلو از سوکرالوز برابر ۶۰۰ کیلو گرم شکر شیرینی داشته سوکرالز سریع از بدن عبور میکند و ماده ای خنثی و مطمئن است
از خصوصیات خوب سوکرالوز ها میتوان به موارد زیر اشاره نمود :
- حلالیت بالا در آب
- مقاوم در برابر دما
- شیرینی معادل ۶۰۰ برابر شکر
از سوکرالوز در تولید انواع کنسرو و آبمیوه و شربت ، انواع شیرینی ها و کیک و کلوچچه میتوان استفاده نمود
بدلایل مزایای گوناگون سوکرالوز از جمله شیرینی مطلوب و بدون کالری بودن و بدون ضرر بودن این محصول امروزه به یکی از پر مصرف ترین قندها بخصوص در کشورهای اروپائی شده است .
آب اکسیژنه